Het lijkt de lijfspreuk van deze tijd en wie wil nou niet het beste uit zichzelf halen! Toch heeft het naar mijn idee ook een keerzijde. Hoge werkdruk, stress, burn-out, veel van deze klachten lijken gelinkt aan de drang om alles maar te kunnen, niet tevreden te zijn met wat er is.

Ik vraag me dan ook af, als je alles uit jezelf haalt, trek je jezelf dan niet leeg?

Mijn cliënt is een expert geworden in denken, ze denkt wat af in haar leven. Zoveel dat ze er af en toe volkomen passief van wordt. Ze bedenkt hele ‘stambomen’ van mogelijkheden voor een situatie. 

Ooit was dat heel zinvol, het heeft haar geholpen om te ‘overleven’.

Dat klinkt wellicht wat theatraal maar, dat is wat je als kind doet. Niet de goedkeuring van je ouders krijgen, betekent dat je er niet mag zijn, dus pas je je aan. Maar je eigenheid is nu juist de kern van het bestaan. Er zijn, er mogen zijn, in alle volheid van wie je bent.

Als kind leren we manieren om te kunnen hebben wat er is. Een onveilige situatie thuis, gebrek aan steun, de eenling op school, geen liefde krijgen. En zo zijn er vele redenen waarom je je aanpast als kind. Als kind  ga je een manier ontwikkelen om de situatie te kunnen hebben. Je kopieert eigenschappen van je ouders, want zij zijn je voorbeeld. 

Je probeert te ‘overleven’ in de situatie en verliest daardoor een deel van je eigenheid. In de jaren die daarop volgen ontwikkel je de eigenschappen die je gekopieerd hebt van je ouders en je wordt er echt een expert in. 

De kunst is dan niet om die eigenschappen af te leren, maar om te leren er bewust in te kiezen wanneer je ze wel en wanneer je ze niet in zet.

Daarnaast kun je nieuwe manieren leren om met gelijke situaties om te gaan. Beiden dragen bij een completer mens te worden.

Mijn cliënt heeft al een paar mooie stappen gemaakt en ervaart meer vrijheid en eigenheid. Iets wat de omgeving haar niet altijd in dank af neemt. Dat is één van de lastige consequenties van veranderen.

Dat was een mooie uitspraak van mijn cliënt! 

We bespraken zijn patroon om altijd maar bezig te zijn en bovenal bezig te zijn om zaken zo snel mogelijk af te maken. Niet de rust te nemen om te zijn met wat er is. Door te gaan tot dat hij er echt lichamelijke klachten van kreeg. En hij ging nog een stapje verder. 

Zijn lichamelijke klachten werden door hem gebagatelliseerd. “Ik weet niet of ik nu moeheid voel of pijn.” 

Door maar door te rennen, kunnen we lang ons gevoel negeren, totdat ons lijf ons terug roept. Maar dan is er al de nodige schade aangebracht, zo ook bij mijn cliënt.

Durf jij jouw leegte, het even niets doen, te zijn met wat er is, in zijn bek te kijken?

Ik weet het, het is een niet bestaand woord in deze betekenis en echt mooi vind ik het ook niet. Maar helaas heb ik nog niets beters kunnen bedenken. Dus mocht je een betere weten dan hoor ik het graag!  

Maar wat bedoel ik er nu mee? 

Wat ik zie bij cliënten als ik ze en ‘spiegel’ voor hou aangaande hun patronen is:

• Er verhaaltjes komen – beargumenteren waarom ze het moeten doen. 
• Ze verkleinwoordjes gaan gebruiken – het patroon kleiner proberen te maken. 
• Uitvluchten zoeken – zijsporen in het verhaal nemen om weg te gaan van het onderwerp.

Dit werkt allemaal als een mistgordijn voor mij maar bovenal voor de cliënt. Met als onbewust doel om het inzicht weg te maken. Alsof zij hun patroon in stand willen houden en het onderliggende gevoel niet onder ogen willen zien. In mijn beleving zijn ze aan het ‘vermisten’.

Als ik een cliënt vraag wat hij of zij voelt, komen er vaak gedachten boven. “Ik denk dat ik onrustig ben omdat ik….”, “Ik heb de afgelopen dagen slecht geslapen dus ik…” Uitspraken waarbij het duidelijk is dat het gedachtes en geen gevoelens zijn. 

We zijn in het dagelijkse leven naar mijn idee zo druk bezig met denken, dat voelen op de achtergrond is geraakt.

Er zijn ook uitspraken die lijken te kloppen: “Ik voel me aangevallen!” “Ik voel me afgewezen!” Maar zijn dat wel gevoelens? Natuurlijk voel je in zo’n situatie wel het een en ander, daar twijfel ik niet aan. Maar zo expliciet zijn gevoelens naar mijn idee niet. 

Wat veel inzicht kan geven, is terug te gaan naar de werkelijke lichamelijke beleving. Echt te voelen zonder oordeel, zonder label te plakken met onze gedachten. Gewoon te zijn met wat er is en te ervaren dat gevoelens komen, veranderen, sterker worden en weer naar de achtergrond gaan.

Soms wordt door cliënt voelen ook weggezet met de uitspraak: “Ik voel niet zoveel.” Terwijl er non-verbaal een niet mis te verstane reactie is te zien. Dan is de cliënt ‘goed’ bezig om zijn gevoel weg te maken. Wat ooit een waardevolle oplossing was om te ‘overleven’, is nu zijn beperking.

Wat voel jij, nu?

Wat is vrijheid als je het niet neemt, of liever gezegd nooit hebt geleerd om het te nemen. Zo geconditioneerd bent om je aan te passen aan je omgeving?

En dan ben je volwassen, sta je op eigen benen en denk je; “nu kan ik gaan leven zoals ik dat wil!” Maar patronen zijn vaak diep ingesleten, we zitten in onze groef zonder dat we er erg in hebben. 

Dit speelt bij een stel dat bij mij aan het werk is. Ze zijn zo bezig met wat ze denken dat de ander verwacht dat ze vergeten te leven in vrijheid en te luisteren naar de eigen behoefte. De conditionering zegt; aanpassen, aanpassen, aanpassen! 

En als ze het anders willen gaan doen, komt de vraag hoe?

Welke ruimte (vrijheid) neem jij?